Μια παράσταση-αλληγορία για τη ζωή και τον θάνατο, για την αναπόφευκτη στιγμή που κάθε άνθρωπος αντικρίζει το σκοτάδι του παρελθόντος του, για την κάθαρση που το σκοτάδι φέρνει στο παρόν του. «Η Νύχτα της Κουκουβάγιας» του Γιώργου Διαλεγμένου σε σκηνοθεσία Δημήτρη Αγαρτζίδη και Δέσποινας Αναστάσογλου (Elephas tiliensis) καλεί τους θεατές ν’ αναλογιστούν τον εαυτό τους στο κρίσιμο Τώρα. Άξιζε η ζωή που ζήσαμε; Αυτό είναι το ερώτημα που αναδύεται μέσα από την ιστορία του Ίωνα που μετά από ένα επαγγελματικό τηλεφώνημα μεταβαίνει στον Κάτω Κόσμο και αναμετριέται με το παρελθόν του.
Λίγο πριν την πρεμιέρα στο Bios, η Δέσποινα Αναστάσογλου και ο Δημήτρης Αγαρτζίδης μιλούν στο ελc για το έργο αυτό που εστιάζει στην Παύση μέσα στον χρόνο αλλά και για το πώς θα καταφέρουμε να ζήσουμε μία ζωή με νόημα.
Σκιαγραφείστε μας τους κεντρικούς χαρακτήρες του έργου.
Δημήτρης Αγαρτζίδης: Ο βασικός ήρωας είναι ο Ίωνας, τον οποίο γνωρίζουμε όταν παθαίνει καρδιακή προσβολή. Μετά θάνατον συναντά δύο πρόσωπα που σημάδεψαν τη ζωή του, πρώτα τη μητέρα του και μετά την ερωμένη του, την Πελαγία. Παρότι στη δεύτερη είχε τάξει απόλυτη αφοσίωση, την εξέθεσε και την πρόδωσε. Ο Ίωνας εκπροσωπεί τον μέσο άνθρωπο που δίνει μεγάλη σημασία στο τι θα πει η κοινωνία. Στον αντίποδα βρίσκεται η Πελαγία, μία γυναίκα που είναι απόλυτα παραδομένη στον έρωτα και τα συναισθήματά της. Εκείνη δεν αντέχει τη σύγκρουση με την σκληρή πραγματικότητα και αυτοκτονεί. Όταν στο τέλος οι δυο τους έρχονται αντιμέτωποι παρουσιάζονται μπροστά στον θεατή δύο αντίθετες πραγματικότητες. Μία πραγματικότητα που συμβιβάστηκε αλλά επιβίωσε και μια πραγματικότητα που δεν συμβιβάστηκε και δεν επιβίωσε. Στην ουσία πρόκειται για μία σύγκρουση του ιδεαλισμού, των συναισθημάτων με την προσπάθεια του ανθρώπου να χωρέσει μέσα στις κοινωνικές συμβάσεις.
Ποιος ο συμβολισμός πίσω από την κουκουβάγια;
Δέσποινα Αναστάσογλου: Η κουκουβάγια συμβολίζει την Πελαγία. Η Πελαγία είναι η μόνη που μπορεί να δει στο σκοτάδι όταν όλοι οι άλλοι δεν μπορούν. Είναι η μόνη που λέει την αλήθεια και αυτό είναι κάτι που οι άνθρωποι γύρω της δεν μπορούν να δεχτούν. Μοιάζει με έναν τρόπο με την Κασσάνδρα. Όλοι της λένε να μη μιλάει, την αποκαλούν άρρωστη, θέλουν να την πάνε στον ψυχίατρο. Η Πελαγία είναι η μόνη που βλέπει την πραγματικότητα αλλά και την αλήθεια του εαυτού της. Παρότι είναι παντρεμένη και έχει δύο παιδιά αναγνωρίζει τα ένστικτά της, δεν διστάζει να παραδεχτεί ότι αγαπά έναν άλλο άντρα και δεν φοβάται να επιλέξει εκείνον. Θέλει να φύγει μαζί του. Οι δικοί της άνθρωποι όμως την βγάζουν τρελή, δεν δέχονται όσα τους λέει για να μην εκτεθούν στην κοινωνία.
Τι καθιστά το έργο αυτό επίκαιρο;
Δημήτρης Αγαρτζίδης: «Η Νύχτα της Κουκουβάγιας» καταπιάνεται μ’ ένα θέμα που δεν θα σταματήσει ποτέ να μας απασχολεί. Το έργο μιλά για το πώς διαχειριζόμαστε τη ζωή μας, για το πώς φερόμαστε στους γύρω μας, για το πώς βάζουμε ή δε βάζουμε προτεραιότητες με συνέπεια να πληγώνουμε ανθρώπους και να μετανιώνουμε για πράγματα που κάναμε ή δεν κάναμε. Παρότι έχουν περάσει πάνω από είκοσι χρόνια από τότε που γράφτηκε «Η Νύχτα της Κουκουβάγιας», ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούμε δεν έχει αλλάξει. Ειδικά σήμερα με τόσες πολλές πληροφορίες, τον πόλεμο και την ενεργειακή κρίση που μας περιβάλλουν, είναι πολύ εύκολο κάποιος να πελαγώσει και να χάσει το νόημα.
«Η Νύχτα της Κουκουβάγιας» εστιάζει στην Παύση μέσα στο χρόνο, στη στιγμή που ο άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με τις επιλογές και τις ενοχές του. Πιστεύετε ότι η ζωή σήμερα με τους φρενήρεις ρυθμούς που τη χαρακτηρίζουν μας επιτρέπει να κάνουμε αυτή την Παύση;
Δέσποινα Αναστάσογλου: Σίγουρα η ζωή σήμερα δεν μας βοηθά να κάνουμε αυτή την Παύση. Νομίζω όμως ότι έτσι κι αλλιώς προχωράμε σε μία ανασκόπηση σε κομβικές στιγμές της ζωής μας. Ένας άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με το παρελθόν του και με τον εαυτό του μετά από ένα θάνατο, ένα χωρισμό, μετά μία πολύ μεγάλη αλλαγή. Μία τέτοια αφορμή βρίσκει και ο Γιώργος Διαλεγμένος στη «Νύχτα της κουκουβάγιας». Θα ευχόμουν ωστόσο να μπορούσαμε να το κάνουμε αυτό καθημερινά, να εξετάζουμε δηλαδή συνεχώς τη μέχρι τώρα πορεία μας και να σκεφτόμαστε τι πραγματικά θέλουμε να μας φέρει το μέλλον. Πρέπει να κάνεις αγώνα για να πατήσεις φρένο, για να μπεις σε αυτή τη διαδικασία ηρεμίας και παύσης και να κοιτάξεις μέσα σου.
Πώς θα καταφέρουμε να ζήσουμε μία ζωή με νόημα, μία ζωή που ν’ αξίζει;
Δημήτρης Αγαρτζίδης: Δυστυχώς έχουμε μάθει να κάνουμε λάθος πράγματα. Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε είναι να εστιάζουμε σε όσα έχουν πραγματικό νόημα και να μην αφήνουμε την καθημερινότητα και τις κοινωνικές συμβάσεις να μας απορροφούν. Είναι θέμα προσωπικής διαχείρισης. Απαιτείται συνεχής, καθημερινή προσπάθεια. Όλοι μας θα θέλαμε να γίνουμε σαν την Πελαγία αλλά τελικά όλοι καταλήγουμε να γίνουμε σαν τον Ίωνα. Είναι μία πάλη που οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν.
Δέσποινα Αναστάσογλου: Ζούμε σε σκοτεινούς καιρούς που μας εμποδίζουν να δώσουμε την αξία που θα έπρεπε στη ζωή μας. Σχεδόν μας διαφεύγει η στιγμή που ζούμε. Αυτό μας καθιστά εν δυνάμει τραγικά πρόσωπα. Πρέπει να στραφούμε στον εαυτό μας. Δεν αρκεί όμως αυτό. Πρόκειται για ένα προσωπικό και ταυτόχρονα κοινωνικό ζήτημα. Πρέπει να γίνουν αλλαγές στην εκπαίδευση. Εκπαιδευόμαστε μ’ έναν τελείως λάθος τρόπο που μας οδηγεί στην ψυχική συρρίκνωση. Δεν έχουμε μάθει πώς να χειριζόμαστε σωστά τον εαυτό μας, πώς να συμπεριφερόμαστε στους γύρω μας, πώς να έχουμε μία συναισθηματική ισορροπία.
Ξεχωρίζετε κάποια φράση από την παράσταση;
Δέσποινα Αναστάσογλου: Ξεχωρίζω μία φράση της Πελαγίας προς τον Ίωνα. «Αγαπούσες τη ζωή, Ίων», του λέει με εκείνον να της απαντά «Είναι κακό αυτό; Όλοι την αγαπάνε.». Ο Ίωνας εκπροσωπεί την πλευρά του εαυτού μας που αγαπά τη ζωή και θέλει να ζήσει με ασφάλεια χωρίς να πάρει μεγάλα ρίσκα. Χρειάζεται όμως να δώσουμε περισσότερη φωνή στην «Πελαγία» που κρύβουμε μέσα μας.
Δημήτρης Αγαρτζίδης: Η φράση που ξεχωρίζω είναι εκείνη που απευθύνει στον Ίωνα ο ήρωας που υποδύομαι, ο σύζυγος της Πελαγίας. «Έρχεται κάποια στιγμή που ο καθένας βγάζει τον χειρότερο του εαυτό.», λέει σ’ εκείνον ο Αλέξανδρος. Όλοι έχουμε ένα σκοτεινό, μικροπρεπές κομμάτι μέσα μας και ταυτόχρονα όλοι κρύβουμε μέσα μας ένα μεγαλείο. Το θέμα είναι ποιο από τα δύο τελικά θα νικήσει.
