Η έκθεση της Λυδίας Δαμπασίνα, που παρουσιάζει ο Δήμος Αθηναίων, στο πλαίσιο του μεγάλου Φεστιβάλ της πόλης Athens City Festival,* στο Κέντρο Τεχνών από τις 25 Μαΐου έως τις 16 Ιουλίου, πραγματεύεται θέματα όπως η οικολογία, οι οικονομικές ανισότητες, ο θρησκευτικός φανατισμός και ο έρωτας.
Η έκθεση, με τίτλο ”Lorem Ipsum”, διοργανώνεται από τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ), περιλαμβάνει νέα έργα – φωτογραφίες, γλυπτά, εγκαταστάσεις και βιντεοπροβολές – σε συνδυασμό με κάποια παλαιότερα.
Το ομώνυμο κεντρικό έργο της έκθεσης είναι μια επιβλητική εγκατάσταση με τρεις αιωρούμενους σταυρούς από κλαδιά βελανιδιάς. Το συνοδευτικό βίντεο, τραβηγμένο στη Τζια το 2021, δείχνει τους ίδιους σταυρούς να λικνίζονται υπό το φως του φεγγαριού με ηχητική υπόκρουση τον παφλασμό των κυμάτων. Ο ανυποψίαστος θεατής θα έβλεπε εδώ ένα αμιγώς θρησκευτικό θέμα, όμως η καλλιτέχνιδα αναφέρεται έμμεσα στους επαναστατικούς συμβολισμούς της σημαίας του Ρήγα (ελευθερία, ισοτιμία, αδελφότης), στην αισθητική της ανατροπής, στους κοινωνικούς επαναστάτες του χθες και του σήμερα.
Όπως αφήνει να εννοηθεί το έργο με τους σταυρούς, η έκθεση της Δαμπασίνα θίγει κοινωνικοπολιτικά ζητήματα, και από αυτή την άποψη είναι μια πολιτική έκθεση. Στόχος της καλλιτέχνιδας είναι η αφύπνιση του θεατή και η ανάκτηση της χαμένης πίστης, όχι της θρησκευτικής ή της οικονομικής αλλά της πίστης στον άνθρωπο, στον έρωτα, στο δέντρο, στη δύναμη της ατομικής ή συλλογικής διαμαρτυρίας.
Με αυτή την έκθεση η Δαμπασίνα διαμαρτύρεται για την κακοποίηση της φύσης και της γυναίκας, για όσα την ενοχλούν και τη θυμώνουν. Και παράλληλα μας μιλάει για όσα την παθιάζουν και την προβληματίζουν, όπως η ιδέα ότι στο ζοφερό μέλλον την άγρια φύση θα τη βλέπουμε μόνο σε θερμοκήπια. Ο τίτλος της έκθεσης είναι κι αυτός ένα είδος διαμαρτυρίας.
Ο όρος ”Lorem ipsum” δηλώνει το ακατάληπτο, δοκιμαστικό κείμενο που χρησιμοποιείται στη γραφιστική και στην τυπογραφία. Είναι ένα κείμενο εφήμερο, που αναμένει την αντικατάστασή του. Η καλλιτέχνις συνειδητά επιλέγει ως τίτλο μια φράση χωρίς νόημα, ώστε να αποφύγει ένα μονοδιάστατο και περιοριστικό επιμελητικό κόνσεπτ.
Η έκθεση ”Lorem Ipsum” είναι ειδικά σχεδιασμένη για το Κέντρο Τεχνών. Εκατέρωθεν της ομότιτλης εγκατάστασης η Δαμπασίνα δημιουργεί ένα δίπολο. Τα έργα στη δεξιά πλευρά της αίθουσας αφορούν το γυναικείο ζήτημα και έχουν έντονο πολιτικό χαρακτήρα. Η εγκατάσταση ”I can’t leave” (2022) αποτελείται από εννέα σιδερένιες ράβδους, στο κάτω μέρος των οποίων κρέμονται γυναικεία μαλλιά́.
Με το έργο αυτό η καλλιτέχνις αποτίνει φόρο τιμής στις Ιρανές ακτιβίστριες που κόβουν τα μαλλιά τους για να διαμαρτυρηθούν για τον καταπιεστικό έλεγχο που ασκεί η κυβέρνηση στο σώμα τους. Στην αριστερή πλευρά της αίθουσας η Δαμπασίνα παρουσιάζει έργα που επικεντρώνονται στην οικολογία και στον ανδρικό λόγο.
Δεσπόζει ένα τρίπτυχο του 2022 με μαύρους κοντραπλακέ πίνακες που φέρουν πάνω σε σιδερένιες βάσεις ανατομικά αντίγραφα ανθρώπινων κρανίων. Όπως όλες οι εκθέσεις της Λυδίας Δαμπασίνα, έτσι και η ”Lorem Ipsum” θέτει τον θεατή αντιμέτωπο με τις αντιφάσεις του κόσμου.
Η Λυδία Δαμπασίνα γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Ζει στην Αθήνα, στην Κέα και στο Παρίσι. Σπούδασε Καλές Τέχνες στη Γκρενόμπλ, καθώς και Ψυχοπαθολογία στο Πανεπιστήμιο Paris V και στο Πανεπιστήμιο της Γκρενόμπλ. Εργάστηκε ως ερευνήτρια στην ψυχιατρική επιδημιολογία και ως καλλιτεχνική διευθύντρια στην παραγωγή ταινιών. Από το 1976 εργάζεται με διαφορετικά μέσα, όπως ζωγραφική, φωτογραφία, εγκαταστάσεις, κείμενα και προβολές βίντεο.
Τα τελευταία δεκαεπτά χρόνια, η δουλειά της επικεντρώνεται στην παγκόσμια οικονομική και ηθική κρίση και στις ανισότητες που αναπτύσσονται με γεωμετρική πρόοδο, καθώς και στην προσωπική αλληλογραφία της. Ατομικές εκθέσεις (επιλογή): ”Mors”, Μουσείο Κατσίγρα, Λάρισα, 2018· ”Gini coefficient”, Γενί Τζαμί, Θεσσαλονίκη, 2016· ”2100 mots d’amour, 2500 mots d’amour”, Υπόγεια Οθωμανική Κρήνη της Σπλάντζιας, Χανιά, 2015· ”Party’s over – Starts over”, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη, 2012· ”Party’s over – Starts over”, Μουσείο Άλεξ Μυλωνά, Αθήνα, 2012· «Αυτό που γδέρνει το τζάμι από τη μέσα πλευρά», Ad Lib group dance, Φεστιβάλ Αθηνών, 2008· ”Real freedoms that people enjoy”, Nuit Blanche, εκκλησία Saint Eustache, Παρίσι, 2007· ”Family story”, Eleni Koroneou Gallery, Αθήνα, 2007· ”Family story”, Hôpitaux Universitaires, Γενεύη, 2007· «Υπέροχα δωμάτια», Ad Lib group dance, Αθήνα, 2006.
Την επιμέλεια της έκθεσης υπογράφει ο Χριστόφορος Μαρίνος, ιστορικός τέχνης, επιμελητής εκθέσεων και δράσεων του ΟΠΑΝΔΑ.
Cover photo ∗Lorem Ipsum, 2021, κλαδιά βελανιδιάς, πέτρα, σεντόνι, βίντεο 278x627cm
