Eπί σχεδόν δύο δεκαετίες έκανε μέσα στα γήπεδα πράγματα που δεν είχε κάνει ποτέ κανείς άλλος. Κι αν αυτός είναι ένας ισχυρισμός συζητήσιμος, ένας ισχυρισμός απέναντι στον οποίο μπορεί να προβληθούν ενστάσεις, το εντελώς σίγουρο είναι ότι ο Λιονέλ Μέσι επί σχεδόν δύο δεκαετίες έκανε μέσα στο γήπεδο πράγματα, που δεν τα είχε κάνει ποτέ κανείς άλλος με τέτοια συχνότητα και τέτοια συνέπεια: η ποσότητα του διαστημικού ποδοσφαίρου που έχει παίξει ο Μέσι είναι πολλαπλάσια του διαστημικού ποδοσφαίρου που έχει παίξει οποιοσδήποτε άλλος ποδοσφαιριστής.
Υπήρχε όμως ένα τεράστιο «ωστόσο». Υπήρχε ένας τεράστιος αστερίσκος που θα συνόδευε κάθε αποτίμηση της καριέρας του. Με την Εθνική του αποτύγχανε από Μουντιάλ σε Μουντιάλ και από Copa America σε Copa America. Το 2014, σε πλήρη ακμή γενικά αλλά όχι και με εξωπραγματικές εμφανίσεις στη διοργάνωση, φτάνει με την Αργεντινή στο τελικό και τον χάνει. Το 2016, μετά από έναν χαμένο τελικό Copa America και τρίτο στη σειρά χαμένο τελικό σε μεγάλη διοργάνωση, ο Μέσι δηλώνει ότι τέρμα για αυτόν η Εθνική. Επιστρέφει όμως για μια τελευταία ευκαιρία στο μουντιάλ του 2018. Προημιτελικοί, Αργεντινή εναντίον Γαλλίας, και σε ηλικία 19 1/2 ετών ο Κιλιάν Εμπαπέ κάνει το παιχνίδι της ζωής του, δεν πιάνεται με τίποτα, η Γαλλία παίρνει τελικά και το κύπελλο, ο Μέσι φεύγει – ο Εμπαπέ έρχεται, ήρθε, το πήρε με την πρώτη. Αυτό ήταν. Το 2022 θα είναι πολύ μεγάλος πια. Ούτως ή άλλως, σιγά σιγά ο Μέσι αρχίζει να μπαίνει σε περίοδο ποδοσφαιρικής παρακμής, μιλώντας βέβαια πάντα για τα δικά του δεδομένα, για τα οποία η παρακμή του είναι σε ύψη που άλλοι δεν θα διανοούνταν ποτέ να φτάσουν στην κορυφαία τους στιγμή.
Η φυγή από την Μπαρσελόνα και τα χρόνια στην Παρί δεν συνοδεύονται ούτε από τις ατομικές επιδόσεις ούτε από ομαδικές επιτυχίες που είχε συνηθίσει σε επίπεδο ποδοσφαιρικών συλλόγων. Μια τελευταία ευκαιρία στο μουντιάλ του Κατάρ; Ναι, βέβαια. Όλος ο πλανήτης το περιμένει. Αλλά ως εντελώς μακρινό όνειρο, όχι γιατί πιστεύει ότι θα συμβεί κάτι στα αλήθεια. Βασικά κυρίως περιμένουμε να δούμε όλοι ποιο θα είναι το τελευταίο του παιχνίδι σε μουντιάλ.
Η ήττα σοκ από τη Σαουδική Αραβία στην πρεμιέρα φέρνει το πιθανό τελευταίο παιχνίδι ήδη από το δεύτερο ματς ενάντια στο Μεξικό. Πρώτο ημίχρονο βαρύ για όλη την ομάδα, δεύτερο ημίχρονο ξεκινά επίσης βαριά και μετά το γκολ. Και τι γκολ. Μετά το τέλος του αγώνα σε πάγκο και αποδυτήρια δυσανάλογοι πανηγυρισμοί. Μα πώς κάνουν έτσι; Λες και κερδήθηκε παγκόσμιο κύπελλο, ενώ απλά αποφεύχθηκε ο τόσο πρόωρος αποκλεισμός. Όχι, είναι σαφές ότι αυτή η ομάδα δεν είναι ούτε αγωνιστικά ούτε ψυχολογικά έτοιμη να κάνει κάτι παραπάνω. Με τα φαντάσματά της αναμετράται, όχι με τους αντιπάλους της. Και θα φανεί και πολύ σύντομα. Ή μήπως όχι; Νίκη και επί της Πολωνίας που δίνει την πρώτη θέση στον όμιλο και καλή διασταύρωση με την Αυστραλία στους 16. Νίκη κι επί της Αυστραλίας.
Κι ύστερα στα προημιτελικά, σε ένα από τα πιο κλασικά ντέρμπι των μουντιάλ, Αργεντινή εναντίον Ολλανδίας. Αδιανόητη ασίστ. Μετά γκολ με πέναλτι και 2-0. Πάμε ημιτελικά. Ή μήπως όχι; 2-1 στο ογδόντα κάτι. Λες; Όχι, εντάξει. Κοντεύουμε στο εκατοστό λεπτό του ενενηντάλεπτου. Μια από τις ευφυέστερες κομπίνες στην ιστορία του παγκοσμίου ποδοσφαίρου 2-2, παράταση. Ως εδώ ήταν λοιπόν; Καταιγισμός ευκαιριών στα τελευταία λεπτά της παράτασης. Καμία όμως δεν βρίσκει δίχτυα. Ανεβάζει ή κατεβάζει τη ψυχολογία αυτό; Πρόκριση στα πέναλτι. Τσαμπουκάδες στους οποίους δεν μας είχε συνηθίσει. Πάει και τη λέει στον αντίπαλο προπονητή όταν τελειώνει το παιχνίδι, τη λέει σε αντίπαλο ποδοσφαιριστή ενώ δίνει συνέντευξη, τα βάζει στις δηλώσεις του άγρια με τον διαιτητή.
Στην καριέρα του ο Μέσι δεν είχε να αναμετρηθεί μόνο με όλη την υπόλοιπη ποδοσφαιρική ιστορία. Είχε πάντα να αναμετρηθεί με την πιο βαριά σκιά που θα μπορούσε να του αντιστοιχήσει, είχε πάντα το χρέος σταθεί στο ύψος των άθλων που πέτυχε με την ίδια φανέλα της ίδιας πατρίδας ο Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα. Δεν μπορεί να γίνει σύγκριση προσωπικοτήτων, ούτε στα καλά της ούτε στα κακά της. Ο Ντιέγκο έζησε, ενέπνευσε και κάηκε σε άλλες στρατόσφαιρες. Ο Ντιέγκο έβαλε τα δυο πιο μυθικά γκολ της Ιστορίας μέσα σε διάστημα λίγων λεπτών εναντίον μιας χώρας που κέρδισε τη δική του λίγα χρόνια πριν στον πόλεμο. Ο Ντιέγκο πήγε στη Νάπολι και απέκτησε δεύτερη πατρίδα, πήγε στη Νάπολι κι έφερε τα πάνω κάτω σε μια χώρα, όπου ο βοράς ήταν έτσι κι ο νότος ήταν αλλιώς. Ο Ντιέγκο κατακτώντας ένα μουντιάλ με συγκλονιστικές εμφανίσεις, πηγαίνοντας μόνος του μια ομάδα ατάλαντη στον τελικό του επόμενου, στον οποίο και χάνει μετά από εντελώς αμφισβητούμενο πέναλτι και εμφανιζόμενος με μάτι που γυάλιζε κυριολεκτικά και μεταφορικά στο μεθεπόμενο, από το οποίο και αποκλείεται για εξωαγωνιστικούς λόγους και όχι μέσα στο χορτάρι, γινόταν μια για πάντα το αρχέτυπο του αγωνιστή και του νικητή.
Ο Ντιέγκο πεθαίνει τέλη του 2020. Καλοκαίρι του 2021 ο Μέσι παίρνει επιτέλους το πρώτο του τρόπαιο με την Αργεντινή, ένα Copa America στο Μαρακανά εναντίον της Βραζιλίας. Κι αυτός ο γέρο Μέσι που εμφανίστηκε στα γήπεδα του Κατάρ, ποιος είναι άραγε; Αυτή η αγριάδα στο βλέμμα του, αυτά τα μικροψήγματα της αλητείας που βγάζει, ποιον μεταβολίζουν και από πού έρχονται στα 35 1/2 του χρόνια; Αυτή η ηγετική μορφή που στα 35 1/2 του χρόνια δεν φτάνει απλά την ομάδα του στον τελικό, αλλά κάνει ένα τουρνουά γεμάτο ενέργειες που θα μπουν στο πάνθεον των μεγάλων στιγμών των παγκοσμίων κυπέλλων. Κι όταν στον ημιτελικό παίρνει την μπάλα στο κέντρο και στη γραμμή του πλαγίου άουτ, πηγαίνει τον προσωπικό του αντίπαλο μια βόλτα μέχρι τη γραμμή του άουτ στη μεγάλη περιοχή και τελικά δίνει την ασίστ για το 3-0, αρχίζεις πια και αναρωτιέσαι αν παρακολουθείς ποδοσφαιρικό αγώνα ή ταινία.
Τέτοιες ιστορίες συμβαίνουν μόνο σε ταινίες. Πώς θα ολοκληρωθεί η πραγματικότητα στον τελικό; Αν ήταν ταινία ξέραμε πώς θα τελείωνε. Δεν θα μας φαινόταν αληθοφανές, αλλά δεν θα μας χαλούσε. Σινεμά θα είχαμε έρθει να δούμε. Η Γαλλία όμως του Ντιντιέ Ντεσάμπ έχει αναπτύξει ένστικτα killer, όλες οι γραμμές της έχουν μεγάλη τεχνογνωσία ποδοσφαίρου, το σύνολο είναι δεμένο άρτια, ο τρόπος να επικρατεί έναντι κάθε εμποδίου βρίσκεται εύκολα ή δύσκολα, αλλά γενικά όχι με τρομερή δυσκολία. Αν ο Εμπαπέ ευλογηθεί με δεύτερο μουντιάλ στα 24 του, θα αρχίζει να φτιάχνει κι αυτός τον δικό του μύθο, θα αρχίζει να βάζει κι αυτός τις δικές του υποψηφιότητες κορυφής. Αλλά ο Λίονελ Μέσι έχει υπάρξει ο κορυφαίος ποδοσφαιριστής που έχουν δει ποτέ τα ποδοσφαιρικά γήπεδα. Θα έπρεπε η πραγματικότητα να συνεχίσει να συμπεριφέρεται όπως τις τελευταίες εβδομάδες: σαν σινεμά. Και αν δεν θέλει η ίδια, ίσως να μπορεί ο Μέσι να την ξεγελάσει με μια τελευταία προσποίηση, μια τελευταία ασίστ, ένα τελευταίο γκολ.
Και γιατί έχουν τελικά τόση σημασία όλα αυτά; Πρώτον, γιατί φτιάχνουν ιστορίες – με τις ιστορίες η ζωή αποκτά νόημα και ομορφιά. Δεύτερον, γιατί αποδίδουν δικαιοσύνη, γιατί αυτός που ξέρεις ότι είναι ο καλύτερος αποδεικνύεται και εμπράκτως ο καλύτερος – με τη δικαιοσύνη η ζωή αποκτά κέντρο βάρους και σκοπό. Τρίτον, γιατί τελικά κάπου πρέπει να ακουμπάμε συλλογικά ως ανθρωπότητα. Δεν μένουν και πολλά πράγματα υπεράνω σχετικισμού, αμφισβήτηση, ή διάψευσης: από τα γήπεδα που διεξάγεται το μουντιάλ, το πώς χτίστηκαν, το τι κόστος σε ανθρώπινες ζωές είχαν, ως το Qatargate και τις βαλίτσες με τα εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ της Εύας Καϊλή, μέχρι και εμβληματικούς αθλητικογράφους που οι φωνές τους ταυτίστηκαν με παλιά μουντιάλ και για τους οποίους θα διαβάσεις μετά θάνατον κάτι που θα αμαυρώσει την εικόνα τους.
Θα αντιτάξει βέβαια εδώ κανείς το ερώτημα: ακόμη και όσοι ψήφιζαν την Εύα Καϊλή είχαν αναπτύξει ποτέ τέτοιες σχέσεις ειδώλου μαζί της, ώστε να γκρεμίζεται μαζί της κι ο δικός τους ο κόσμος; Στην Εύα Καϊλή στηρίζεται ο κόσμος; Όχι, αλλά παραδείγματος χάριν στον Πατέρα Αντώνιο μπορεί και να στηριζόταν ψυχικά ένα μέρος του κόσμου. Δεν είναι ποτέ καλή ιδέα να τα βάζεις όλα αχταρμά σε ένα κείμενο, τα κείμενα πρέπει να μιλούν για ένα θέμα, ωστόσο κάνω το λάθος, ακριβώς γιατί πιστεύω ότι πρόκειται για ένα θέμα.
Η εικόνα του Μέσι να σηκώνει το Παγκόσμιο Κύπελο θα είναι μια εικόνα που θα ξανακρατήσει για λίγο τον κόσμο στη θέση του. Ο Ριουίτσι Σακαμότο έδωσε πριν λίγες μέρες μια οnline συναυλία, στην οποία μας πληροφορούσε, ότι επειδή λόγω καρκίνου δεν έχει αντοχές να δώσει κανονικό κονσέρτο, έπαιζε τα τραγούδια ένα ένα και τα βιντεοσκόπησαν σαν να τα έχει παίξει όλα μαζί. Η εικόνα του να παίζει το «Καλά Χριστούγεννα, κύριε Λόρενς» ίσως σε μία από τις τελευταίες εμφανίσεις της ζωής του, ο ήχος του κομματιού καθώς το παίζει, είναι επίσης στηρίγματα που κρατούν τον κόσμο στη θέση του.
Η πολιτική και οι πολιτικοί, τα ΜΜΕ όπως τους ελέγχουν ή δεν τους ελέγχουν, η Δικαιοσύνη όπως τους ελέγχει ή δεν τους ελέγχει, η Αστυνομία και τα όρια της δράσης της, οι θεσμοί, τα άτομα που τους ενσαρκώνουν, οι εκπρόσωποί μας, οι εκπρόσωποι του λαού στα κοινοβούλια, τα τρομερά εγκλήματα του αστυνομικού δελτίου, τα εγκλήματα ειδικότερα εναντίον γυναικών και παιδιών, οι πανδημίες, τα λοκντάουν, η κλιματική κρίση, οι πυρκαγιές, τα χιόνια, τα Χριστούγεννα με ανοιξιάτικες θερμοκρασίες, οι πόλεμοι, οι απειλές πυρηνικού και παγκοσμίου πολέμου, η ακρίβεια των πολέμων, όλα αυτά τα τόσο παλιά και κάθε φορά και τόσο καινούρια, συνθέτουν το πρόσωπο ενός κόσμου όχι ακριβώς φωτεινού, ενός κόσμου που σε οδηγεί σε πολλαπλές ματαιώσεις.
Αν το σηκώσει την Κυριακή ο Μέσι, ο κόσμος μας θα είναι για μια στιγμή αληθινός και σαν ψεύτικος μαζί και θα φωτίζεται από αυτόν το συνδυασμό πραγματικότητας και μύθου. Αν δεν το σηκώσει, κερδίσαμε πάντως το δικαίωμα να τον φανταζόμαστε να το σηκώνει, ενώ θα τον δούμε να μην τα καταφέρνει τελικά ποτέ κι ίσως να περνά μπροστά του δακρυσμένος όπως ο Ντιέγκο το 90. Και στα δυο ενδεχόμενα θα βρεθούμε ενώπιον μιας ιστορίας, οι ιστορίες μας κρατούν ψυχικά ζωντανούς, το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο του 2022 το ποδόσφαιρο μάς πρόσφερε μία από τις πιο εμπνευστικές του ιστορίες.
