Το Πάρκο του Κέντρου Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος άνοιξε για πρώτη φορά τις πόρτες του στο κοινό, με τέσσερις ημέρες -και νύχτες- εκδηλώσεων, από την Κυριακή 21 έως και την Τετάρτη 24 Ιουνίου.
Για τέσσερις ολόκληρες ημέρες οι επισκέπτες του Πάρκου είχαν τη δυνατότητα να απολαύσουν μια “μικρογραφία” της μελλοντικής λειτουργίας του Κέντρου Πολιτισμού, μέσα από ένα πλούσιο πρόγραμμα δραστηριοτήτων, ειδικά σχεδιασμένο από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Την τέταρτη και τελευταία ημέρα των εκδηλώσεων λοιπόν, αποφάσισα να κατηφορίσω προς το Φάληρο και να επιβιβαστώ στο πρώτο τραμ, με σκοπό να επισκεφτώ το Πάρκο και να δω ιδίοις όμμασι όλα αυτά για τα οποία -μέχρι χθες- μόνο διάβαζα. Κατεβαίνω στην Eσπλανάδα, γνωστή ίσως στους περισσότερους ως Πλατεία Νερού και αρχίζω να ακολουθώ τις καλοδιατηρημένες πινακίδες που δείχνουν το δρόμο για το Κέντρο Πολιτισμού.
Το Γήπεδο Tae Kwon Do, το «Ολυμπιακό» αυτό «Ακίνητο» -όπως με πληροφορεί η πινακίδα που μόλις προσπέρασα- είναι γεμάτο σκορπισμένα σκουπίδια και σπασμένα μπουκάλια μπύρας. Το συρματόπλεγμα που χωρίζει το γήπεδο από την Πλατεία, ελέω έλλειψης πόρων για security (;), με ταξιδεύει 11 χρόνια πίσω, όταν κάποιοι πιστεύαμε ότι οι ολυμπιακές αυτές υποδομές θα χρησίμευαν στο μέλλον για κάτι περισσότερο από μια ετήσια έκθεση τέχνης ή μερικές συναυλίες.
Αφήνω πίσω μου αυτές τις εικόνες και ανεβαίνω τα σκαλοπάτια προς το Κέντρο Πολιτισμού. Η γέφυρα που το ενώνει με την Πλατεία αποπνέει άλλο αέρα. Όμορφα καλλιτεχνημένες αφίσες “στρώνουν” τη διαδρομή. Οικογένειες χωρίς άγχος ακολουθούν τα σημάδια, ενώ από δεξιά κι αριστερά “σκάνε” δρομείς που κάνουν την προπόνησή τους.
Περνάω το Κέντρο Επισκεπτών, με τις μόνιμες εκθέσεις για το Κέντρο Πολιτισμού και φτάνω στο τέλος της γέφυρας. Οι πινακίδες με παραπέμπουν σε μια τελευταία μικρότερη γέφυρα, που υπόσχεται να με οδηγήσει τελικά στην είσοδο του προορισμού μου.
Μια οικογένεια με προσπερνά με τα ποδήλατά της, φορώντας πολύχρωμα κράνη, χασκογελώντας και μουρμουρίζοντας ο ένας στον άλλον.
Όσο προχωράω, τόσο πλησιάζει και η εικόνα των Κτηρίων της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, που έχουν ήδη πάρει τη μορφή τους και βρίσκονται στα τελευταία στάδια κατασκευής.
Φτάνω στην πρώτη εκ των τριών συνολικά πυλών του Πάρκου και παίρνω θέση στην ουρά των επισκεπτών. Το ημιδιαφανές πράσινο ύφασμα, με το οποίο είναι ντυμμένα τα κάγκελα, κρύβει και ταυτόχρονα αποκαλύπτει τους θάμνους και τα δέντρα του Πάρκου.
Με το πρώτο βήμα μέσα στο χώρο, οι αισθήσεις μου ενεργοποιούνται. Το βλέμμα μου απλώνεται στο χώρο και οι μυρωδιές των φυτών γεμίζουν τα πνευμόνια μου. Τι κι αν περνάει συνεχώς κόσμος δίπλα μου, η ξαφνική ηρεμία που νιώθω, δεν υποχωρεί.
Δυο εργαζόμενοι του Πάρκου με πλησιάζουν, με καλωσορίζουν και με προμηθεύουν με τα “απαραίτητα”. Το Κέντρο Πολιτισμού έχει φροντίσει κάθε επισκέπτης να εφοδιαστεί με κουπόνια για δωρεάν νερό, χοτ ντογκ, αναψυκτικό και παγωτό, καθώς κι ένα πρόγραμμα με όλες τις δράσεις του τετραήμερου.
Συνεχίζοντας τη διαδρομή μου στα περιποιημένα παρτέρια του Πάρκου, αποφασίζω να ακολουθήσω τους ήχους των δυνατών γέλιων, για να συναντήσω μια παρέα ενθουσιασμένων μικρών επισκεπτών που, χοροπηδώντας πάνω σε κάτι που έμοιαζε με τετράγωνο ξυλόφωνο, γεμίζουν τόση ώρα την ατμόσφαιρα με περίεργους συνδυασμούς από νότες.
Αποφασίζω να αφήσω στο πλάι τη σκέψη να αρχίσω να χοροπηδάω κι εγώ πάνω στο περίεργο επιδαπέδιο όργανο, κι αντ’ αυτού απομακρύνομαι με ένα χαμόγελο ζωγραφισμένο στο πρόσωπό μου (και το σχέδιο να επιστρέψω φυσικά αργότερα, όταν δεν θα είναι κατειλημμένο!).
Λίγο πιο δίπλα συναντώ μια παρέα ενηλίκων, αυτή τη φορά, να παρακολουθεί με προσοχή την ξενάγηση στο Πάρκο που τους προσφέρει μια εκπαιδευόμενη στην αρχιτεκτονική τοπίου στο Κέντρο Πολιτισμού.
Συμβουλεύομαι το πρόγραμμα και βλέπω πως βρίσκομαι στην περιοχή “Συντριβάνι“. Μια πινακίδα με ενημερώνει πως εδώ μαγειρεύονται φρούτα και λαχανικά, συνθέτοντας μια “νόστιμη” δράση.
Πλησιάζω πιο κοντά για να τη δω από πρώτο χέρι και συναντώ την food blogger Madame Ginger να εξηγεί σε ένα τσούρμο πεινασμένων παιδιών πώς να φτιάξουν νόστιμα και θρεπτικά smoothies. Μπανάνα, γάλα, μέλι και φυστικοβούτυρο ήταν τα υλικά που διάλεξαν οι δυο μικροί εθελοντές για το ρόφημά τους.
Λίγα μέτρα πιο δίπλα, μια ομάδα παιδιών μεταμφιέζεται σε Πράκτορες του Πλανήτη, εκπέμπει το μήνυμα κινδύνου «Σώστε το Πάρκο» και αναλαμβάνει να το προσταστέψει, μέσα από ένα διαδραστικό παιχνίδι.
Στο χώρο του «Παιδότοπου» μέλη της Οικολογικής Εταρίας Ανακύκλωσης ενημερώνουν για τα οφέλη της φυσικής ανακύκλωσης και αναζητούν γεωσκώληκες σε κουτιά γεμάτα χώμα. Τα επιφωνήματα ποικίλουν. Πότε ακούγονται τα «Ααααα» της ανακάλυψης και πότε τα «Ίου» της αποστροφής.
Επόμενος σταθμός: «Λαχανόκηπος». Εντοπίζω το κίτρινο χαρακτηριστικό μπλουζάκι των ανθρώπων της διοργάνωσης, πλησιάζω την ευγενική κοπέλα και την ρωτώ αν πάω καλά.
Φτάνω ακολουθώντας τις υποδείξεις της και κρυφακούω τους εκπαιδευτές της WWF να ενημερώνουν μερικούς περίεργους μικρούς για τα βασικά της κηπουρικής. Τα διπλανά παρτέρια στολίζονται από ντοματιές, “από την παραγωγή στην εκπαίδευση” σκέφτομαι και αναχωρώ για το «Ξέφωτο»!
Φτάνοντας στο τεράστιο «Ξέφωτο» με το δροσερό γκαζόν, βλέπω σε μια γωνιά μια ομάδα παιδιών να εξασκούν τις ακροβατικές τους κινήσεις. Το σχετικό σήμα με ενημερώνει πως πρόκειται για μάθημα Yoga για Παιδιά. Στο πρόγραμμα διαβάζω πως βοηθάει τα παιδιά να αναπνέουν σωστά και να συγκεντρώνονται (και να περνούν καλά, προσθέτω εγώ, κρίνοντας από τον ενθουσιασμό τους!).
Αφήνω για λίγο το γκαζόν και επιστρέφω στα μοσχομυριστά παρτέρια. Δεν ξέρω τι είναι αυτό που μυρίζω… μοιάζει με λεβάντα… ό,τι κι αν είναι μυρίζει υπέροχα!
Πίσω στον «Παιδότοπο» κοιτάζω με πραγματική περιέργεια τα παιδιά, μαζί με τους γονείς τους, να βρέχουν πολύχρωμα χαρτιά και να αφήνουν τα αποτυπώματά τους πάνω στα υφάσματα που λίγο αργότερα θα γίνουν «Φωλιές για Διάβασμα».
Απέναντι, στον «Λαβύρινθο», ο Ηλίας Καρελλάς έχει στήσει το Θέατρο Σκιών του. Με τη συνοδεία μουσικής και τραγουδιών από την Αρετή Κετιμέ και το σαντούρι της, καθώς και τετραμελή ορχήστρα, αφηγούνται τη δική τους οικολογική ιστορία!
Οι θέσεις στο μικρό θεατράκι έχουν γεμίσει, ευτυχώς όμως πίσω στο «Ξέφωτο» με το γκαζόν υπάρχει ζωντανή αναμετάδοση. Ξαπλώνω στην πρασινάδα και απολαμβάνω μαζί με τους υπόλοιπους επισκέπτες, την προσπάθεια του οικολόγου Καραγκιόζη να φτιάξει ένα Πάρκο, αποφεύγοντας τα εμπόδια που του βάζουν οι “κακοί” που μένουν στο Σαράι.
Η Νύχτα έχει αρχίσει ήδη να πέφτει… Με τη λήξη της παράστασης, πληροφορούμαστε από το μικρόφωνο πως οι άνθρωποι πίσω από το σχεδιασμού του Κέντρου Πολιτισμού θέλουν να μας πουν δυο λόγια.
Την αρχή κάνει η αρχιτέκτονας τοπίου του Πάρκου, κα. Ντέμπορα Νέβιτς, που μας χαιρετά, μας μιλά για τη φιλοσοφία πίσω από την επιλογή των φυτών του Πάρκου, καθώς και το αγαπημένο της φυτό, που έχει πολλές ονομασία. Συγκρατώ τη μία ονομασία που έκανε αίσθηση στο κοινό, προσφέροντας πολλά χαμόγελα. Το όνομα αυτής… «Αφάνα»!
Η κα. Νέβιτς δίνει τη θέση της στη συνεργάτιδά της, κα. Έλλη Παγκάλου, που μας σκιαγραφεί όλο το ιστορικό της φύτευσης του Πάρκου μαζί με λεπτομέρειες για την επιλογή των δέντρων και των θάμνων. Πολλά από αυτά έχουν αναφορές στην ελληνική μυθολογία, όπως για παράδειγμα οι Δάφνες και οι Απόλλωνες.
Αναφέρεται ξανά στην «Αφάνα», αυτή τη φορά όμως με το πραγματικό της όνομα, που είναι «Αστοιβή». Μαθαίνουμε πως μεγαλώνει στα πιο δύσκολα, άνυδρα και δύσβατα μέρη και πως αποτελεί σύμβολο προσαρμοστικότητας και βιωσιμότητας, καθώς το καλοκαίρι μαζεύει τα φύλλα της για να προσαρμοστεί και μεταμορφώνεται σε μία αφάνα από μικρά αγκαθάκια.
Στη σκηνή ανεβαίνει ο πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος κ. Ανδρέας Δρακόπουλος για να μας τονίσει πως το Πάρκο αυτό μάς ανήκει, πως εμείς είμαστε οι πραγματικοί ιδιοκτήτες τους, αρκεί να καταλάβουμε εμείς πως είναι δικό μας.
Μας ανακοινώνει επίσης πως ο αγώνας δρόμου -που πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη ημέρα- από το Καλλιμάρμαρο προς το Κέντρο Πολιτισμού με τίτλο «Τρέχοντας προς το Μέλλον» θα γίνει ετήσιο γεγονός. «Θα τρέχουμε προς το μέλλον κάθε χρόνο, κι ίσως ποτέ δεν φτάσουμε» μας λέει και αμέσως μετά μας παρουσιάζει τον Renzo Piano.
Με ένα «Mamma mia!» ξεκινάει ο Renzo Piano να μας μιλά για την “ευτυχία του αρχιτέκτονα”, που δεν είναι άλλη από το να βλέπει το έργο του να πλημμυρίζει με κόσμο. Μας καλεί να δούμε την ομορφιά γύρω μας, σε ένα αειφόρο έργο που σέβεται κάθε σταγόνα ενέργειας, αλλά την ίδια στιγμή μας τονίζει τη σημασία της κοινωνικής αειφορίας, το να δημιουργείς ένα χώρο για να γεμίσει με κόσμο.
“You love this place? Take it. Ιt’s yours!” αναφωνεί με ανοιχτή την αγκαλιά του και δίνει την έναρξη για την ταινία μικρού μήκους «Όταν ο τόπος αλλάζει», με θέμα την περιβαλλοντική βιωσιμότητα του Κέντρου Πολιτισμού.
Το “κλείσιμο” της βραδιάς αναλαμβάνει μια ομάδα ακροβατών, με χορογραφίες με στεφάνι, ακροβατικά με ύφασμα και τέλος έναν εντυπωσιακό περίπατο σε τεντωμένο σχοινί.
Ο κόσμος παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα και προσπαθεί να φτάσει όσο πιο κοντά μπορεί. Ο David Dimitri σχοινοβατεί για 300 μέτρα σε τεντωμένο σχοινί, στερεωμένο από έναν γερανό έως την οροφή του Κέντρου Πολιτισμού.
Με το τέλος των ακροβατικών τα παιδάκια αρχίζουν σιγά σιγά να αποχωρούν και τη θέση τους στο γκαζόν παίρνουν οι μεγάλοι, που θα απολαύσουν τις ολονύχτιες προβολές της τελευταίας ημέρας των εκδηλώσεων. Οι εργαζόμενοι του πάρκου έχουν προμηθευτεί αρκετές ατομικές ψάθες για όλους, φροντίζοντας να τους κάνουν όλους να αισθανθούν άνετα.
Τις non–stop video προβολές των πέντε ταινιών που απαρτίζουν το «The Cremaster Cycle» του Matthew Barney προλογίζει ο Robert Storr, Πρύτανης της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Yale και δίνει το σήμα για να γίνει «Η Νύχτα Μέρα», όπως μας υποσχόταν άλλωστε εξ αρχής το πρόγραμμα.
Αρχίζω να βαδίζω προς την έξοδο του Πάρκου, χωρίς να ξεχάσω φυσικά να σταματήσω στο επιδαπέδιο ξυλόφωνο! Ένα κοριτσάκι είχε μάλλον την ίδια ιδέα μαζί μου κι αρχίζει να χοροπηδάει στο διπλανό ξυλόφωνο, με τη μαμά του να το περιμένει υπομονετικά. Τελευταία εικόνα που κρατάω είναι το μοναδικό λευκό φως μέσα στο σκοτάδι, από την κρεμάμενη μπάλα στην Πύλη, και ανανεώνω το ραντεβού μου με το Πάρκο για του χρόνου τέτοια εποχή.
