Η Georgia O’ Keeffe (1887 – 1986) είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένη για τις εξαιρετικές απεικονίσεις των λουλουδιών, των σκληρών τοπίων της Αμερικής του Νότου και τους ουρανοξύστες της Νέας Υόρκης, αλλά λιγότερο γνωστή για το ακριβές φωτογραφικό της βλέμμα που για δεκαετίες ολόκληρες καλλιεργούσε.
Σχεδόν 100 φωτογραφίες από ένα αρχείο που προσφάτως μελετήθηκε, αποκαλύπτουν τη μοντερνιστική προσέγγιση της φωτογραφίας από την O’ Keeffe. Η έκθεση “Georgia O’Keeffe, Photographer” φέρνει στο Κολοράντο το καλοκαίρι του 2022 ένα πλήθος φωτογραφιών σε μια έκθεση που διοργανώνεται από το Μουσείο Καλών Τεχνών του Χιούστον (MFAH) με τη συνεργασία του Μουσείου Georgia O’Keeffe της Σάντα Φε. Τις φωτογραφίες πλαισιώνουν πίνακες ζωγραφικής και σχέδια που αντιπροσωπεύουν όλο το εύρος της καριέρας της αλλά και γνωστές δημοσιεύσεις στον Τύπο για το σπουδαίο έργο της.
Η δημιουργική της ταυτότητα και η μοναδική της καλλιτεχνική ικανότητα είχαν εδραιωθεί καλά από τη στιγμή που επικεντρώθηκε στη φωτογραφία της στα μέσα της δεκαετίας του 1950, δείχνοντας τη συνεχή γοητεία της καλλιτέχνιδας για τους κύκλους και τις μεταμορφώσεις της φύσης.
Παρόλο που στις πρώτες δεκαετίες της ζωής της αγαπούσε τη φωτογραφική μηχανή, και περιστασιακά ασχολούταν μαζί της, ο γάμος της O’Keeffe με τον φωτογράφο και γκαλερίστα Alfred Stieglitz το 1924 στάθηκε η αφορμή για τη μεταγενέστερη αγάπη της για το μέσο. Πόζαρε σε εκατοντάδες πορτραίτα του Stieglitz, βοήθησε στην κατασκευή και τοποθέτηση των εκτυπώσεών του και βοήθησε ακόμη και στο σχεδιασμό των εκθέσεών του.
Αν και απαθανατισμένη σε φιλμ καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της -σε πρώιμες οικογενειακές φωτογραφίες, ταξιδιωτικά στιγμιότυπα και πορτρέτα από πολλούς φωτογράφους, μόλις στα μέσα της δεκαετίας του 1940, μετά τον θάνατο του συζύγου της, η O’Keeffe άρχισε να δημιουργεί σοβαρά τις δικές της φωτογραφίες. Μαθητεύοντας με τον φωτογράφο Todd Webb, βρέθηκε να στρέφει τον φακό της προς το οικείο περιβάλλον της στο βόρειο Νέο Μεξικό – συχνά αποτυπώνοντας σε άσπρο μαύρο ή σέπια, τα ίδια θέματα που είχε ζωγραφίσει χρόνια πριν.
Τα αγαπημένα της τοπία, η χλωρίδα του Μεξικού που συναντάμε στους πίνακές της, είναι όλα εκεί. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ότι η O’Keeffe ήταν το μάτι πίσω από αυτές τις εικόνες. Η χαρακτηριστική αίσθηση της σύνθεσής της είναι επίσης εκεί. Ο τρόπος με τον οποίο φωτογραφίζει τις καμπύλες της κοίτης των ποταμών και των πλίνθινων σπιτιών, ή η γοητεία της για τις μακριές, γραφικές σκιές που δραματοποιούν την έρημο όλες τις ώρες της ημέρας. Η ικανότητά της να αποτυπώνει τη γυναικεία χάρη της φύσης παραμένει απαράμιλλη.
Οι φωτογραφίες της O’Keeffe δεν θα υπήρχαν χωρίς τον φωτογράφο Todd Webb, ο οποίος έμαθε στην O’Keeffe να φωτογραφίζει το 1956. Το ζευγάρι ανέπτυξε μια βαθιά φιλία που στηρίχθηκε στα θεμέλια της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και υποστήριξης- η O’Keeffe και ο Webb έκαναν μεγάλους περιπάτους και μοιράζονταν τις φωτογραφικές μηχανές τους, φωτογραφίζοντας μπρος-πίσω- ο Webb της έβαζε τα χειριστήρια της μηχανής- και η O’Keeffe συχνά εξαρτιόταν από τον Webb για την επεξεργασία των αρνητικών της και τη δημιουργία δοκιμαστικών εκτυπώσεων.
Δεν την ενδιέφερε να μάθει πώς να χειρίζεται μια φωτογραφική μηχανή. Αυτό που φαίνεται ξεκάθαρα στις φωτογραφίες της είναι ότι η φωτογραφία είναι για εκείνη μια συνθετική άσκηση. Της αρέσει πραγματικά να καδράρει και να πλαισιώνει την ίδια σκηνή, να δοκιμάζει συνδυασμούς σχημάτων. Κρατάει σημειώσεις για τις ρυθμίσεις της μηχανής της. Οι εικόνες της είναι όμορφες και πάντα, περιέχουν ένα κεντρικό θέμα, μια σύνθεση που την ενδιαφέρει: ερευνά ένα λουλούδι- ερευνά τη σκιά στο δωμάτιο χωρίς στέγη- ερευνά μια kiva σκάλα.
Οι φωτογραφικές της συνθέσεις δεν είναι μελέτες λεπτομερειών ή αποφασιστικών στιγμών, αλλά επικεντρώνονται στη διάταξη των μορφών.
Στο ημερολόγιό του γράφει: «Της δίνω μερικά μαθήματα με τη Leica και μάλλον θα πάρει μία. Αστείο, αλλά δεν ξέρει τίποτα από τη λειτουργία μιας φωτογραφικής μηχανής. Βλέπει καλά, βέβαια, και φαίνεται να έχει μια αίσθηση του φωτογραφικού ματιού. Ορισμένοι πίνακές της χρησιμοποιούν τη φωτογραφική προοπτική».
Η έκθεση οργανώνεται πάνω στις βασικές αρχές της φωτογραφίας της O’Keeffe: την αναπλαισίωση, την απόδοση του φωτός και την εποχιακή αλλαγή, αποκαλύπτοντας τους τρόπους με τους οποίους χρησιμοποίησε τη φωτογραφία ως μέρος του μοναδικού και ολοκληρωμένου καλλιτεχνικού της οράματος.
Η παρουσίαση αποτελεί το αποκορύφωμα τριετούς έρευνας και ανάλυσης της Lisa Volpe, επιμελήτριας φωτογραφίας στο Μουσείο Καλών Τεχνών του Χιούστον. Η Volpe επισκέφθηκε πολυάριθμες συλλογές για να εξετάσει περισσότερα από 400 έργα και να εντοπίσει τις αντίστοιχες φωτογραφίες της O’Keeffe.
