Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στο πλαίσιο του καλοκαιρινού εικαστικού προγράμματος του annexM, παρουσιάζει από τις 21 Ιουνίου έως τις 29 Οκτωβρίου τη μονογραφική δοκιμιακή έκθεση της Μαρίας Παπανικολάου με τίτλο ”Free from what” σε επιμέλεια της Άννας Καφέτση.
Η Μαρία Παπανικολάου, μια από τις σημαντικότερες καλλιτέχνιδες της νεότερης γενιάς με έδρα την Αθήνα, σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, γλυπτική στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών της Ολλανδίας και στη συνέχεια στο Μεταπτυχιακό Εικαστικών Τεχνών της ΑΣΚΤ, από όπου έλαβε το διδακτορικό της το 2022.
Στο καλλιτεχνικό της έργο συνδυάζει γλυπτική, φωτογραφία, βίντεο και περφόρμανς επιχειρώντας να διερευνήσει ένα θέμα που την απασχολεί από τις πρώτες σπουδές της στη Νομική Σχολή: τον περιορισμό της ελευθερίας, τη φυλάκιση, τον εγκλεισμό, αλλά και τη δυνατότητα απόδρασης και υπέρβασης των ορίων.
Η έκθεση ‒πρώτη ατομική της Μαρίας Παπανικολάου στην Ελλάδα‒ περιλαμβάνει καινούργια έργα ειδικά για τον βιομηχανικό χώρο της Υπηρεσιακής Αυλής. Θα παρουσιαστούν σε μια αδιόρατα διαλογική μεταξύ τους σχέση μινιμαλιστικές in situ παρεμβάσεις, γλυπτικές εγκαταστάσεις και βιντεοεγκαταστάσεις, δημιουργώντας ένα χαμηλόφωνο ποιητικό σύμπαν. Η αδιευκρίνιστη φράση του τίτλου Free from what [Ελεύθερη/ος από τι], μετέωρη μεταξύ ερωτήματος και διαπίστωσης, δίνει τον τόνο στον εσωτερικό, βαθιά αναστοχαστικό χαρακτήρα της έκθεσης.
Η ίδια η καλλιτέχνις αναφέρει για τα έργα της: «Κατασκευάζω μακέτες και γλυπτά, τα οποία αποτυπώνουν χώρους δυνητικών αποδράσεων, αλλά και ρηξικέλευθα εργαλεία που μαρτυρούν ευφάνταστους τρόπους απεγκλωβισμού και διαφυγής. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας χιλιάδες άνθρωποι έχουν προσπαθήσει να ξεφύγουν από τη σκλαβιά, τον πόλεμο, τη φτώχεια, τα απολυταρχικά καθεστώτα, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και κάθε είδους φυλακές.
Συνδυάζοντας τα δεδομένα με τη φαντασία, το έργο μου ανιχνεύει μέσα από ποικίλες φόρμες το κατά πόσο οι ιστορίες των ανθρώπων αυτών μπορούν να μετατραπούν σε ένα είδος εγχειριδίου ανάκτησης της ανθρώπινης ελευθερίας. Στην Ιστορία της Τέχνης βλέπουμε συχνά τον έγκλειστο να παρουσιάζεται ως παθητικό θύμα που εγείρει τον οίκτο και τη συμπάθειά μας.
Η καλλιτεχνική μου παραγωγή στηρίζεται αντιθέτως σε μια σειρά πειραματισμών που αποσκοπούν στην παρουσίαση του ανθρώπου ως το δημιουργικό εκείνο υποκείμενο, που εφευρίσκει τρόπους απόδρασης, ικανοποιώντας το βασικό του ένστικτο για ζωή και ελευθερία. Τα έργα που εκθέτω αποτελούν επομένως προτάσεις διάρρηξης των δεσμών που μπορεί να καθηλώνουν τον καθένα ή την καθεμιά από εμάς σε διαφορετικές καταστάσεις ανελευθερίας».
Cover photo ∗Μαρία Παπανικολάου, Απόπειρες, 2023, Βιντεοστιγμιότυπο_Maria Papanikolaou, Attempts, 2023, Videostill_IMG_0137edit
