documenta 14: «Πολιτική και χρήμα έχουν αρκετή δύναμη, αλλά όχι όλη τη δύναμη»

Περισσότεροι από 1.500 δημοσιογράφοι Έλληνες και ξένοι έφτασαν στην Αθήνα στην αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη, στο Mέγαρο Μουσικής στη συνέντευξη τύπου της documenta 14, της δεύτερης διοργάνωσης που γίνεται στα 62 χρόνια του θεσμού εκτός  Κάσελ.

Η documenta 14 της οποίας οι συντελεστές δούλεψαν επί τρία σχεδόν χρόνια στην Αθήνα, εγκαινιάζεται στις 8 Απριλίου. Σε ολόκληρη την πόλη, σε περισσότερα από 40 διαφορετικά δημόσια ιδρύματα, σε πλατείες, κινηματογράφους, πανεπιστημιακούς χώρους και βιβλιοθήκες, περισσότεροι από 160 καλλιτέχνες απ’ όλο τον κόσμο παρουσιάζουν τα νέα έργα τους ειδικά για τη διοργάνωση.

Η πυκνότητα των εκδηλώσεων μάλλον προκαλεί ίλιγγο και όχι μόνο σε έναν πρωτάρη, η Αθήνα για πρώτη φορά υποδέχεται μια τόσο μεγάλη και πολυδιάστατη διοργάνωση, γι’ αυτό καλό θα ήταν να πάρετε πληροφορίες, περισσότερες και πληρέστερες από τις επιμέρους προτάσεις και παρουσιάσεις από το υλικό που διατίθεται στο Κέντρο Τύπου και πληροφοριών  στην οδό Μουρούζη 16 και μέσω της εφημερίδας της documenta 14, με τίτλο Public Paper, που θα διατίθεται δωρεάν σε όλους τους εκθεσιακούς χώρους.

Πριν ξεκινήσουν οι 12 ομιλίες των διοργανωτών και συνεργατών της documenta, η αυλαία σηκώθηκε και μέσα σε ένα μπλε σκοτεινό φως, ο Rupert Huber διηύθυνε την παράδοξη χορωδία των 280 ατόμων που ήταν καθισμένοι στη σκηνή, μια αληθινά απρόσμενη έναρξη. Οι παριστάμενοι θεατές βρεθήκαμε απέναντι σε καλλιτέχνες και επιμελητές που παίρνουν μέρος στην documenta 14 και οι οποίοι συνέδραμαν με τις φωνές, τα χέρια και τα σώματα, στην εκτέλεση ενός ιστορικού έργου του μεγάλου Έλληνα συνθέτη, ενός φιλοσόφου της μουσικής, του Γιάννη Χρήστου, «Επίκυκλος». Το έργο αυτό θα ακουστεί  στα εγκαίνια, στις 8 Απριλίου, στο Ωδείο Αθηνών, υπό τον τίτλο «Γιάννης Χρήστου Epicycle, 1968-2017» σε προσαρμογή για πραγματοποίηση από τον ίδιο τον Rupert Huber.

Θα μπορούσε να γράψει κάποιος πολλά για τη σημασία αυτής της επιλογής, άλλα τόσα για την αναφορά του καλλιτεχνικού διευθυντή Άνταμ Σίμτσικ, για το τι έμαθε από την Αθήνα. Βρίσκω πολύ πιο σημαντική, ακόμα και αν δεν τα καταφέρει ιδεολογικά, την απόπειρά του να συνδέσει αυτή την εποχή το Βορρά με το Νότο, και καθώς η documenta δεν είναι ο οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, με πιο απλά λόγια να συνδέσει τους καλλιτέχνες του κόσμου σε μια πόλη που ζει –όπως γράφει ο ίδιος στον πρόλογο του στο reader της documenta «με τις δυσκολίες της ζωής να αναμειγνύονται με το ταπεινωτικό στίγμα της κρίσης».

Από την ομιλία του Σίμτσικ θα κρατήσω τη φράση: «Η πολιτική και το χρήμα έχουν αρκετή δύναμη, αλλά όχι όλη τη δύναμη» και η φράση αυτή φαντάζομαι βρίσκει πέρα από καλλιτεχνικές ή άλλες αντιρρήσεις σύμφωνους όλους τους δημιουργούς και θεατές της τέχνης στη χώρα μας και παγκοσμίως, αλλιώς όλα θα είχαν σταματήσει. Όπως και το manual που πρότεινε για το χαοτικό και πολύ μεγάλο πρόγραμμα των εκδηλώσεων, των δράσεων και των εκθέσεων, δηλαδή να μην αρκεστούμε να δούμε τις πρώτες μέρες, αλλά να εντάξουμε με έναν τρόπο τις εκδηλώσεις στη ζωή μας, στην ίδια τη σχέση μας και τη γνώση μας με τον τόπο που γίνονται. Όπως και το κομμάτι από την ομιλία του ακτιβιστή, εικαστικού, συγγραφέα και υπεύθυνου για το πρόγραμμα της documenta 14 σε δημόσιους χώρους, Πολ Πρεσιάδο: «Η δημοκρατία και η ελευθερία δεν είναι δεδομένες στο δημόσιο χώρο. Είναι αξίες πολύτιμες για την κοινωνία που φαίνεται ότι υποχωρούν και πρέπει να τις προστατεύουμε».

Έχουν αυτά που γράφουμε σημασία για έναν αναγνώστη, μάλλον εμείς τι θα του προτείναμε να κάνει στους επόμενους μήνες; Να μάθει και εκείνος την Αθήνα; Ή να την απολαύσει μέσα από τα μάτια των άλλων με ένα τρόπο διαφορετικό; Δύσκολα θα μας αρέσουν όλα τα έργα, αυτό είναι ακατόρθωτο, άλλο τόσο δύσκολα θα αξιολογήσουμε -εκτός αν είμαστε τόσο ειδικοί- το περισσότερο ή λιγότερο ενδιαφέρον.

Θα έλεγα λοιπόν με το χέρι στην καρδιά στον αναγνώστη που θα βγει να «συναντήσει» κάποιον ή περισσότερους από τους 160 καλλιτέχνες που έχουν φτιάξει έργα για την Αθήνα, να αφεθεί στον περιπατητικό του στοχασμό και να δημιουργήσει τη δική του εικόνα, να οργανώσει τη δική του άποψη και να δημιουργήσει τη δική του εμπειρία μαθαίνοντας λίγο περισσότερο και συνδέοντας λίγο καλύτερα τους τόπους και τα έργα, να ανακαλύψει και να αποκαλύψει τα μονοπάτια της προτίμησής του, κατασκευάζοντας το δικό του διάλογο από σήμερα, όσο κρατά η documenta και μετά το τέλος της. Να αφήσει τις βεβαιότητες και να συνδεθεί, να εξερευνήσει, να χειροκροτήσει και να απορρίψει, να αισθανθεί τελικά ότι αυτό είναι κάτι που σίγουρα μπορεί να μάθουμε από την Αθήνα και την έννοια της Δημοκρατίας σήμερα.

—

Πρόγραμμα του πρώτου τριημέρου της documenta 14

Σάββατο 8 Απριλίου 2017
Επίσημα εγκαίνια της documenta 14

Nikhil Chopra
Drawing a Line through Landscape, περφόρμανς, Αρχιμήδους 15 (Μοσχάτο), σε εξέλιξη

Γιάννης Χρήστου
Epicycle, 1968-2017, προσαρμογή για πραγματοποίηση από τον Rupert Huber, Ωδείο Αθηνών (ΩA.2) και όλοι οι υπόλοιποι χώροι, 11 π.μ.-9 μ.μ.

Nevin Aladağ
Music Room (Athens), περφόρμανς, Ωδείο Αθηνών (ΩA.4), 11 π.μ. και 5 μ.μ.

Sanja Iveković
Monument to Revolution, συλλογικό προφορικό κείμενο, Πλατεία Αυδή, 11 π.μ.-9 μ.μ.

Marie Cool Fabio Balducci
Μόνιμη εγκατάσταση κατά τη διάρκεια της ημέρας με καθημερινές δράσεις όταν ο ήλιος εισέρχεται στον εκθεσιακό χώρο, ενεργοποίηση: Florent Frizet, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (4ος όροφος), 11 π.μ.-1 μ.μ.

Prinz Gholam
My Sweet Country, περφόρμανς, Ναός Ολυμπίου Διός, 11 π.μ.-1 μ.μ., 6 €, μειωμένο 3 €

Guillermo Galindo
Original Composition from the Series Exit/έξοδος, Μουσική περφόρμανς, Ωδείο Αθηνών (ΩA.4), 12 μ.μ.

Collective Exhibition for a Single Body
Περφόρμανς χορού, Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά, 12-2:30 μ.μ., μειωμένο 2 €

Φοιτητές Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών
Ανοιχτά στούντιο, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ)—Οδός Πειραιώς, 12-8 μ.μ.

Rasheed Araeen
Shamiyaana–Food for Thought: Thought for Change, μαγείρεμα και γεύμα, Πλατεία Κοτζιά, 1-2:30 και 3-4:30 μ.μ.

Gilles Aubry & Robert Millis, Every Time A Ear di Soun, Ραδιοφωνικό Πρόγραμμα της documenta 14
The Gramophone Effect, Cannibal Radio, SW 15560 kHz σε όλο τον κόσμο ή στο www.documenta14.de, 1 μ.μ.

Annie Vigier & Franck Apertet (les gens d’Uterpan)
Géographie-Athènes (Geography-Athens), περφόρμανς, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (4ος όροφος), 2 μ.μ.-9 μ.μ.

Joar Nango
European Everything, περφόρμανς, Ωδείο Αθηνών (κήπος), 2 μ.μ., 4 μ.μ. και 7 μ.μ.

Pope.L
Whispering Campaign (2016-17), περφόρμανς, πέντε έως έξι δημόσιοι χώροι, 2-7 μ.μ.

Narimane Mari
Le Fort des Fous, προεπισκόπηση, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (αμφιθέατρο), 3 μ.μ.

Marta Minujín
Payment of Greek Debt to Germany with Olives and Art, περφόρμανς, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (είσοδος), 4 μ.μ.

Γεωργία Σαγρή
Dynamis (Askese–on Empathy), εργαστήριο, Πάρκο Ελευθερίας, Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων, 5-10 μ.μ.

Alvin Lucier
I Am Sitting in a Room, μουσική περφόρμανς, Ωδείο Αθηνών (ΩA.4), 6 μ.μ.

Beth Stephens & Annie Sprinkle
Cuddling Athens, περφόρμανς, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 6 μ.μ.

Aki Onda, Every Time A Ear di Soun, Ραδιοφωνικό Πρόγραμμα της documenta 14
Nam June’s Spirit Was Talking To Me, Paranoise Radio, SW 15560 kHz σε όλο τον κόσμο ή στο www.documenta14.de, 6 μ.μ.

Anton Kats
Giant Steps, περφόρμανς, περίπτερο στου Ψυρρή, 6:30 μ.μ.

Manthia Diawara
An Opera of the World, προεπισκόπηση, αμφιθέατρο ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 7 μ.μ.

Mattin μαζί με τους Δάφνη Κραζούδη, Δανάη Λιοδάκη, Ιωάννη Σαρρή και Ελένη Ζερβού
Social Dissonance, περφόρμανς, Ωδείο Αθηνών (ΩA.3), 7 μ.μ.

Kettly Noël
Zombification, περφόρμανς και σκηνογραφική εγκατάσταση, Ωδείο Αθηνών (ΩA.1), 8 μ.μ.

Αλεξάνδρα Μπαχτσετζή
Private Song, περφόρμανς, Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, 8:30 μ.μ., 10 €, εισιτήρια

Ross Birrell και David Harding, The Athens State Orchestra, Syrian Expat Philharmonic Orchestra (SEPO)
Henryk Górecki, Symphony No. 3, Op. 36, Symphony of Sorrowful Song, μουσική περφόρμανς, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 8:30 μ.μ., εισιτήρια
H μουσική εκδήλωση είναι συμπαραγωγή της documenta 14, της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών και του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Μέρος των εσόδων θα διατεθεί στην πρωτοβουλία «Ροζ Κουτί» της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών για παιδιά προσφύγων καθώς και στα προγράμματα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για πρόσφυγες εντός και εκτός Ελλάδας.

Πινακοθήκη Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα
Για πρώτη φορά, στο πλαίσιο της documenta 14, και ως προέκταση της μόνιμης έκθεσης, παρουσιάζεται από τις 8 Απριλίου έως τις 16 Ιουλίου και μια επιλογή πρωτότυπων φωτογραφιών του Γκίκα από τα ταξίδια του στην Ελλάδα κατά τη δεκαετία του 1930, ενώ παράλληλα μια μικρή επιλογή από έργα της συλλογής της Εθνικής Πινακοθήκης των Τιράνων προτείνει έναν εναλλακτικό μοντερνισμό ως αντίστιξη στην ελληνοκεντρική συλλογή.

Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης
H Mounira Al Solh εκθέτει μια κεντητή σκηνή που κρέμεται από την οροφή: μια προσφορά αλλά και καταφύγιο για όσους χάνονται στους πολέμους και στους βίαιους εκτοπισμούς, από τις 8 Απριλίου έως τις 16 Ιουλίου.

Κυριακή 9 Απριλίου 2017

Nikhil Chopra
Drawing a Line through Landscape, περφόρμανς, Αρχιμήδους 15 (Μοσχάτο), σε εξέλιξη μέχρι τις 8 μ.μ.

Annie Vigier & Franck Apertet (les gens d’Uterpan)
Géographie-Athènes (Geography-Athens), περφόρμανς, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (4ος όροφος), 11 π.μ.-9 μ.μ.

Γιάννης Χρήστου
Epicycle, 1968-2017, προσαρμογή για πραγματοποίηση από τον Rupert Huber, Ωδείο Αθηνών (ΩA.2) και όλοι οι υπόλοιποι χώροι, 11 π.μ.-9 μ.μ.

Marie Cool Fabio Balducci
Μόνιμη εγκατάσταση κατά τη διάρκεια της ημέρας με καθημερινές δράσεις όταν ο ήλιος εισέρχεται στον εκθεσιακό χώρο, ενεργοποίηση: Florent Frizet, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (4ος όροφος), 11 π.μ.-1 μ.μ.

Prinz Gholam
My Sweet Country, περφόρμανς, Αρχαία Αγορά, Ωδείο του Αγρίππα, 11 π.μ.-1 μ.μ., 8 €, μειωμένο 4 €

Narimane Mari
Le Fort des Fous, προεπισκόπηση, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (αμφιθέατρο), 12 μ.μ.

Ross Birrell
The Athens–Kassel Ride: The Transit of Hermes, εναρκτήρια εκδήλωση, ναός Αγίας Σοφίας Ακροπόλεως στην οδό Διονυσίου Αρεοπαγίτου, 12 μ.μ.

Collective Exhibition for a Single Body
Περφόρμανς χορού, Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά, 12-2:30 μ.μ., 4 €, μειωμένο 2 €

Φοιτητές Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών
Ανοιχτά στούντιο, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ)—Οδός Πειραιώς, 12-8 μ.μ.

Servanne Jollivet, Άννα Παπαέτη, Παύλος Χατζόπουλος, Νέλλη Καμπούρη, Γιώργος Μανιάτης
Boats of History, θαλάσσιο ταξίδι, Λιμάνι Πειραιά – Πύλη E2, 1 μ.μ.

Rasheed Araeen
Shamiyaana–Food for Thought: Thought for Change, μαγείρεμα και γεύμα, Πλατεία Κοτζιά, 1-2:30 και 3-4:30 μ.μ.

drog_A_tek, Every Time A Ear di Soun, Ραδιοφωνικό Πρόγραμμα της documenta 14
Signal Echo: the documenta Files, Cannibal Radio, SW 15560 kHz σε όλο τον κόσμο ή στο www.documenta14.de, 1 μ.μ.

Joar Nango
European Everything, περφόρμανς, Ωδείο Αθηνών (κήπος), 2 μ.μ., 4 μ.μ. και 7 μ.μ.

Nevin Aladağ
Music Room (Athens), περφόρμανς, Ωδείο Αθηνών (ΩA.4), 5 μ.μ.

Μαίρη Ζυγούρη
The Round-up Project: Kokkinia 1979–Kokkinia 2017 \ M. Z. \ M. K., περφόρμανς, Μνημείο «Μάντρα Μπλόκου Κοκκινιάς» (Νίκαια), 5 μ.μ.

Manthia Diawara
An Opera of the World, προεπισκόπηση, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (αμφιθέατρο), 5 μ.μ.

Samnang Khvay, Rady Nget, Erin Gleeson, Hendrik Folkerts
The Way of the Spirit, ομιλία, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ)—Οδός Πειραιώς (παλιά βιβλιοθήκη), 5 μ.μ.

Γεωργία Σαγρή
Dynamis (Askese–on Empathy), εργαστήριο, Πάρκο Ελευθερίας, Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων, 5-10 μ.μ.

Beth Stephens & Annie Sprinkle
Cuddling Athens, περφόρμανς, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 6 μ.μ

Marco Montiel-Soto, Every Time A Ear di Soun, Ραδιοφωνικό Πρόγραμμα της documenta 14
The Origin of Everything: Vom tropischen Tieflande zum ewigen Schnee, Paranoise Radio, SW 15560 kHz σε όλο τον κόσμο ή στο www.documenta14.de, 6 μ.μ.

Μαρίνα Γιώτη
The Invisible Hands, προεπισκόπηση, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (αμφιθέατρο), 7 μ.μ.

Mattin μαζί με τους Δάφνη Κραζούδη, Δανάη Λιοδάκη, Ιωάννη Σαρρή και Ελένη Ζερβού
Social Dissonance, περφόρμανς, Ωδείο Αθηνών (ΩA.3), 7 μ.μ.

iQhiya
The Portrait, περφόρμανς, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ)–Οδός Πειραιώς (κήπος), 7-10 μ.μ.

Kettly Noël
Zombification, περφόρμανς και σκηνογραφική εγκατάσταση, Ωδείο Αθηνών (ΩA.1), 8 μ.μ.

Δευτέρα 10 Απριλίου 2017

Marie Cool Fabio Balducci
Μόνιμη εγκατάσταση κατά τη διάρκεια της ημέρας με καθημερινές δράσεις όταν ο ήλιος εισέρχεται στον εκθεσιακό χώρο, ενεργοποίηση: Florent Frizet, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (4ος όροφος), 11 π.μ.-1 μ.μ.

Prinz Gholam
My Sweet Country, περφόρμανς, Ναός Ολυμπίου Διός, 11 π.μ.-1 μ.μ., 6 €, μειωμένο 3 €

Γιάννης Χρήστου
Epicycle, 1968-2017, προσαρμογή για πραγματοποίηση από τον Rupert Huber, Ωδείο Αθηνών (ΩA.2) και όλοι οι υπόλοιποι χώροι, 11 π.μ.-9 μ.μ.

Rasheed Araeen
Shamiyaana–Food for Thought: Thought for Change, Μαγείρεμα και γεύμα, Πλατεία Κοτζιά, 1-2:30 και 3-4:30 μ.μ.

Rashad Becker, Every Time A Ear di Soun, Ραδιοφωνικό Πρόγραμμα της documenta 14
Based on a True Story, Chapter IX, Cannibal Radio, SW 15560 kHz σε όλο τον κόσμο ή στο www.documenta14.de, 1 μ.μ.

Nevin Aladağ
Music Room (Athens), περφόρμανς, Ωδείο Αθηνών (ΩA.4), 5 μ.μ.

Beth Stephens & Annie Sprinkle
Cuddling Athens, περφόρμανς, ΕΜΣΤ–Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 6 μ.μ.

Jan-Peter E.R. Sonntag, Every Time A Ear di Soun, Ραδιοφωνικό Πρόγραμμα της documenta 14
Rundfunk Aeterna, Paranoise Radio, SW 15560 kHz σε όλο τον κόσμο ή στο www.documenta14.de, 6 μ.μ.

Guillermo Galindo, Δημήτρης Δεσύλλας, Χριστίνα Παντελίδου
Original composition from the series Exit/έξοδος, μουσική περφόρμανς, Ωδείο Αθηνών (ΩA.4), 7 μ.μ.

Sanja Iveković
Lady R, περφόρμανς, Πλατεία Αυδή, 7 και 9:30 μ.μ.

Ulrike Ottinger, Κείμενα – Πρόγραμμα ταινιών της documenta 14
Chamissos Schatten, Kapitel 1: Alaska und die aleutischen Inseln (Η σκιά του Σαμίσο, Κεφάλαιο 1: Αλάσκα και οι Αλεούτιες Νήσοι), ταινία, EΡT2, μεσάνυχτα

Δείτε το αναλυτικό πρόγραμμα της πρώτης εβδομάδας της documenta 14 (8-16/4/2017)

—