Τί θα μπορούσε να συνδέει τη Ρόζα Λούξεμπουργκ, τον Τζάκσον Πόλοκ, τον Βασίλι Καντίνσκι, τον Λεβ Τρότσκι, τον Όσκαρ Γουάιλντ και την Γιόκο Όνο με εικαστικούς στη Ρωσία των αρχών του 20ου αιώνα, όπως ο Καζιμίρ Μαλέβιτς, η Λιουμπόβ Ποπόβα, ο Σολομών Νικρίτιν και ο Βλαντιμίρ Τάτλιν;
Πώς μια έκθεση τέχνης που πραγματοποιήθηκε πριν από 100 χρόνια προκάλεσε έντονη αψιμαχία μεταξύ των καλλιτεχνών που συμμετείχαν σε αυτή, και πώς μια σπάνια έκδοση τυπώθηκε σε ταπετσαρία τοίχου; Πώς κατέληξε ένα έργο τέχνης να περνάει… από ακτινογραφία σε ένα δημόσιο νοσοκομείο;
Οι απαντήσεις σε αυτά και σε ακόμη περισσότερα ερωτήματα βρίσκονται στις 50 συν 1 ιστορίες που αναπτύσσονται στην ομότιτλη έκθεση, από τις 8 Ιουνίου έως και τις 12 Νοεμβρίου 2023 στο MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, στη Μονή Λαζαριστών, στη Θεσσαλονίκη (εγκαίνια: Πέμπτη 08 Ιουνίου 2023, 19:00).
Περισσότερα από 100 έργα και αρχειακό υλικό από τη συλλογή Κωστάκη του Μουσείου αποτελούν τη βάση για τις αφηγήσεις και τις διαδρομές που προτείνονται στους επισκέπτες και λειτουργούν παράλληλα και συμπληρωματικά με τις ιστορίες που τα συνοδεύουν.
Στην έκθεση εκπροσωπούνται όλοι σχεδόν οι καλλιτέχνες της διάσημης συλλογής, καθώς και όλες οι τάσεις και ομάδες της Ρωσικής Πρωτοπορίας των αρχών του 20ου αι. σε μια ισότιμη και συμπληρωματική συνύπαρξη έργων και κειμένων, μέσα από μια περισσότερο ανεκδοτολογική αφήγηση, μαζί με τις αυτούσιες εξιστορήσεις του συλλέκτη Γιώργου Κωστάκη που λειτουργούν συνδετικά.
Στους δύο ορόφους της Μονής Λαζαριστών ξετυλίγεται μια ολόκληρη εποχή: οι καλλιτεχνικές αναζητήσεις, τα ταξίδια, οι προσωπικές ιστορίες με τις εκρηκτικές αντιπαραθέσεις και τις βαθιές φιλίες, η ανεξάντλητη δημιουργικότητα και οι ευρηματικοί πειραματισμοί, ο κοινωνικός, καλλιτεχνικός, φιλοσοφικός, επιστημονικός και λογοτεχνικός αναβρασμός. Παράλληλα, ιστορίες αφηγούνται την ίδρυση εικαστικών σχολών, μελέτες για την εκ βάθρων ανακαίνιση κτιρίων και την κατασκευή μνημείων που δεν έγιναν ποτέ• περιγράφουν στολές εργασίας που θα άλλαζαν τις ζωές αυτών που τις φορούσαν• διηγούνται επεισόδια σκληρής λογοκρισίας συχνά με τραγικό τέλος για τους δημιουργούς, ακολουθούν εσωτερικές αναζητήσεις και ταξίδια του μυαλού με δύσκολο τέλος, και πολλά άλλα.
Όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν μεμονωμένες ιστορίες αυτής της εποχής που έμεινε στην ιστορία της τέχνης ως Ρωσική Πρωτοπορία, μιας εποχής που δεν υπήρξε ποτέ εξάλλου μονοδιάστατο ή ενιαίο κίνημα και που διέσωσε -κυριολεκτικά και καθόλου μεταφορικά- από τη λήθη ο Γιώργος Κωστάκης. Αντίθετα, η έκθεση αποκαλύπτει άγνωστες στο ευρύ κοινό πτυχές αυτής της περιόδου, επιδιώκοντας να αποτελέσει σταθμό στη διαχείριση, μελέτη, προσέγγιση και προβολή της συλλογής Κωστάκη του MOMus-Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης.
