Ο καλλιτέχνης μέσα στο στούντιό του

Πολλοί από αυτούς που φτάνουν στο Κέντρο Ζορζ Πομπιντού, στο Παρίσι, πριν μπουν στο μουσείο κάνουν μια στάση για να επισκεφθούν το εργαστήριο του γλύπτη Κονσταντίν Μπρανκούζι που έχει στηθεί στον περίβολο του πολιτιστικού κέντρου. Χιλιάδες άλλοι επισκέπτονται κάθε χρόνο την Casa Azul, το σπίτι και εργαστήριο της Φρίντα Κάλο στο Μεξικό, 500.000 άνθρωποι επισκέπτονται κάθε χρόνο το σπίτι και εργαστήριο του Μονέ στο Ζιβερνί, εκεί όπου έζησε και δούλευε ο σπουδαίος ιμπρεσιονιστής από το 1883 μέχρι το θάνατό του.

Η περίφημη Villa des Brillants στο Μερόν, σπίτι και εργαστήριο του Ροντέν, είναι σήμερα μουσείο που φέρνει το όνομά του, ενώ πολλοί είναι αυτοί που ταξιδεύουν στο Mont Sainte-Victoire στο Aix en Provence για να δουν από κοντά το στούντιο του Πολ Σεζάν.

Στη Νέα Υόρκη, άνοιξε πρόσφατα στο Μανχάταν το στούντιο και σπίτι της Λουίζ Μπουρζουά, ένα στενό οίκημα του 19ου αιώνα από κόκκινο τούβλο, στο οποίο έζησε και δούλεψε η γλύπτρια μέχρι το θάνατό της, το 2010. Το γεγονός υποδέχτηκαν οι Νεοϋορκέζοι εντελώς διαφορετικά από τους Ευρωπαίους, αφού, σε αντίθεση με το Παρίσι όπου τα σπίτια και τα στούντιο των καλλιτεχνών είναι ανοιχτά στο κοινό και αποτελούν μέρος της πολιτιστικής ξενάγησης στην πόλη, στη Νέα Υόρκη δε συμβαίνει το ίδιο. Οι καλλιτέχνες συνήθως νοίκιαζαν λοφτ που τα άφηναν στη συνέχεια για να τα πάρουν κάποιοι άλλοι στη θέση τους.

Το αριστούργημα του Εμίλ Ζολά «το Δημιούργημα» (στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Καστανιώτη), γραμμένο το 1886, ξεκινά με την περιγραφή του στούντιο του φανταστικού του ήρωα, του βασανισμένου ιμπρεσιονιστή ζωγράφου Κλοντ Λαντιέ. Η στερεοτυπική εικόνα του στούντιο ως τόπου δημιουργικότητας, εξακολουθεί να ασκεί μέχρι σήμερα απίστευτα μεγάλο μαγνητισμό σε κάθε θαυμαστή των ίδιων των δημιουργών και των έργων τους, είναι η ματιά από την κλειδαρότρυπα στην ίδια τη ζωή του δημιουργού, η αίσθηση ότι ικανοποιείται η περιέργεια για μια παραπάνω πληροφορία, αυτή που το έργο δε θα μας δείξει.

Οι φωτογραφίες των καλλιτεχνών στα στούντιό τους είναι περισσότερο δημοφιλείς ακόμα και από αυτές της προσωπικής τους ζωής. Ο Πικάσο λάτρευε τη φωτογραφία και οι φωτογραφίες του μέσα στον χαοτικό κόσμο των έργων του, στα στούντιό του ανά τον κόσμο, πουλιούνται πανάκριβα στις δημοπρασίες, ενώ το στούντιο του Μιρό στην Ισπανία μεταφέρθηκε σχεδόν αυτούσιο στο Λονδίνο για να εκτεθεί στη γκαλερί Mayoral, σαν επιβεβαίωση ότι το στούντιο του καλλιτέχνη είναι ένα αυτούσιο καλλιτεχνικό έργο.  Πέρσι, το μουσείο Πικάσο στο Παρίσι οργάνωσε την έκθεση «Ο Πικάσο στο στούντιο» με φωτογραφίες του καλλιτέχνη στο στούντιό του από διάσημους φωτογράφους, όπως ο Yves Manciet, ο Edward Quinn και η Lee Miller.

Τόπος παράξενης μαγείας, όπου αναπτύσσονται νέες μορφές και έννοιες, η εικόνα του στούντιο ρίχνει φως στην πραγματική διαδικασία της δημιουργίας ενός έργου τέχνης, στη σκληρή και επίμονη δουλειά, στην επίπονη αναζήτηση, καλλιεργώντας τον μύθο του δημιουργού. Οι φωτογραφίες από τα στούντιο των δημιουργών είναι το αλάτι στον μύθο που καλλιεργείται γύρω από το πρόσωπό τους, το επίκεντρο της καλλιτεχνικής τους δημιουργίας, απίστευτα γοητευτικό και κατά βάθος εντελώς άγνωστο.