Μια σπάνια λιθογραφία του πιο διάσημου έργου του Edvard Munch, The Scream, το οποίο θεωρείται και το δεύτερο πιο διάσημο έργο παγκοσμίως μετά τη Μόνα Λίζα, θα παρουσιαστεί στη μεγαλύτερη έκθεση του Ηνωμένου Βασιλείου εδώ και 45 χρόνια που θα περιλαμβάνει χαρακτικά και εκτυπώσεις έργων του.
Η έκθεση αναμένεται να έχει μεγάλο ενδιαφέρον και η εξερεύνηση των έργων του Μουνκ δε σταματά ποτέ καθώς σε μια εποχή που ο Μονέ ζωγραφίζει τοπία, ο Μουνκ απεικονίζει την ανθρώπινη κατάσταση, την αγάπη και την επιθυμία, τη ζήλια, τη μοναξιά, το άγχος, τη θλίψη και την ψυχική αστάθεια. Όσο για το διάσημο έργο του «Κραυγή» οι επισκέπτες του Βρετανικού μουσείου θα την απολαύσουν στην ασπρόμαυρη εκδοχή της και όχι την έγχρωμη του πίνακα που τον έκανε παγκοσμίως διάσημο.
Στην έκθεση θα υπάρχουν επίσης και δυο άλλες εκδοχές του πίνακα ανάμεσα στους 80 της έκθεσης, εκ των οποίων 50 προέρχονται από το μουσείο Munch του Όσλο. Όμως αυτό που σκιάζει την περίφημη αποστολή έργων του Μουνκ είναι το ότι δε θα συμπεριλαμβάνονται 34 έργα του καλλιτέχνη που έχουν εξαφανιστεί – ενώ υπάρχουν υποψίες ότι είναι κλεμμένα. Το μουσείο του Όσλο ελπίζει να εντοπίσει τα έργα, τα οποία εξαφανίστηκαν πριν από δεκαετίες.
Η εξαφάνιση των έργων του Μουνκ δεν τράβηξε ποτέ τα φώτα της δημοσιότητας, αφού δεν επρόκειτο για ληστεία αλλά για μια «εσωτερική εξαφάνιση των έργων» από τους φοιτητές του πανεπιστημίου στη δεκαετία του ’70. Άλλωστε μέχρι να γίνει το μουσείο Μουνκ τα έργα του ήταν κρεμασμένα στο Sogn Student Village, στα δωμάτια του φοιτητικού χωριού, στους διαδρόμους, στην καντίνα και σε άλλους κοινόχρηστους χώρους. Πολλά από αυτά τα έργα δεν έχουν δει το φως της δημοσιότητας από τότε που εξαφανίστηκαν. Η κατάσταση θεωρείται σκανδαλώδης, ενώ ο διευθυντής του μουσείου Munch, Stein Olav Henrichsen, δήλωσε ότι δεν είχε τους πόρους για να ψάξει για τις εκτυπώσεις των έργων. Εντωμεταξύ, το μουσείο Munch πρόκειται να μεταφερθεί σε ένα κτίριο ορόσημο που σχεδιάστηκε από τους Ισπανούς αρχιτέκτονες του Estudio Herreros στην προκυμαία του Όσλο τον Ιούνιο του 2020.
Η ιστορία του διάσημου πίνακα «Η Κραυγή»
Κάτω από έναν ουρανό γεμάτο έντονο χρώμα μία ανθρώπινη φιγούρα στέκεται σε μία γέφυρα. Φορώντας ένα μακρύ παλτό, κρατάει με τα δύο χέρια ένα άτριχο κρανίο που μοιάζει με κεφάλι, ενώ τα πάντα είναι διαποτισμένα με μία αίσθηση αρχέγονου και επιβλητικού τρόμου. Αυτή είναι η Κραυγή του Νορβηγού καλλιτέχνη Edvard Munch. Ο ζωγράφος ήταν το δεύτερο από τα πέντε παιδιά μιας φτωχής οικογένειας και ανήκε στην avant garde του εξπρεσιονιστικού καλλιτεχνικού κινήματος του 20ού αιώνα. Η Κραυγή δημιουργήθηκε το 1893 τρία χρόνια μετά την άφιξη του στο Βερολίνο. Στη Γερμανία, ο Munch δημιούργησε μερικά από τα πιο γνωστά έργα του, όπως το The Vampire και τη Madonna. Το 1892 ζωγράφισε έναν πίνακα πρόδρομο της Κραυγής. Η σύνθεση είναι εντυπωσιακά παρόμοια, αλλά το ύφος αν και σχετικά ριζοσπαστικό για την εποχή του, δεν κατάφερε να φτάσει το επίπεδο της Κραυγής. Μία άγρια υπαρξιακή αγωνία είναι αυτή που χαρακτηρίζει τον πασίγνωστο πλέον πίνακα, αντί για την ευγενική αγωνία της πρώτης του απόπειρας.
«Περπατούσα στον δρόμο με δύο φίλους. Αισθάνθηκα μία έντονη μελαγχολία καθώς ο ουρανός πήρε ένα έντονα κόκκινο χρώμα. Σταμάτησα, έγειρα στην κουπαστή της γέφυρας κουρασμένος σαν το θάνατο και όπως ο φλεγόμενος ουρανός κρεμόταν σαν σπαθί πάνω από την πόλη, ένοιωσα μία τεράστια αγωνία να με κυριεύει», ανέφερε ο ζωγράφος στο ημερολόγιο του στις 22 Ιανουαρίου του 1892.
Στην Κραυγή φαίνεται ότι έδωσε μεγαλύτερη σημασία στο νόημα παρά στην τεχνική δεξιότητα ή την «ομορφιά» που είναι ο παραδοσιακός στόχος της τέχνης. Ο Μουνκ δημιούργησε διάφορες εκδοχές της «Κραυγής» με διάφορα μέσα. Το Μουσείο Μουνκ έχει μία από τις δύο ζωγραφικές εκδοχές, αυτήν του 1910, με παστέλ. Η Εθνική Πινακοθήκη της Νορβηγίας έχει την άλλη ζωγραφική εκδοχή, την παλιότερη, απ’ το 1893. Μια τέταρτη εκδοχή, σε παστέλ, είναι στην ιδιοκτησία του Νορβηγού δισεκατομμυριούχου Πέτερ Όλσεν. Και τέλος, ο Μουνκ δημιούργησε και μια λιθογραφία της εικόνας. Οι ιστορικοί τέχνης έχουν καταγράψει πολλές θεωρίες ανάμεσα στις οποίες ο πίνακας είναι μία αυτοπροσωπογραφία του καλλιτέχνη ή ένα πορτρέτο της αδελφής του, η οποία είχε φύγει από τη ζωή σε μικρή ηλικία.
